Współcześnie, jesteśmy świadkami rozwijającej się już czwartej tzw. nowej fali rzemiosła i rękodzieła. Jednocześnie sektor kultury, turystyki oraz wiele branż kreatywnych nadal jest mocno zakorzenionych w tradycyjnych praktykach rzemieślniczych i rękodzielniczych. Jak twierdzi Valerian Bernard Freyberg, rękodzieło i rzemiosło artystyczne to nie rozpusta. Są one głęboko ludzkie, łączą kreatywność, umiejętności i radość z tworzenia w sposób, który spaja nas z naszym dziedzictwem i ze sobą nawzajem. Są motorem umiejętności, pomostem dla edukacji, strażnikiem dziedzictwa kulturowego, a jednocześnie fundamentem innowacji i potencjałem gospodarczym. Poprawiają zdrowie i dobre samopoczucie. Animują, integrują, inspirują, zakotwiczają regionalne tożsamości. Napędzają lokalny handel, turystykę, eksport i dyplomację. W skrócie, znajdują się na skrzyżowaniu strategii kulturalnej, ekonomicznej, turystycznej, edukacyjnej oraz tzw. soft power. Mimo to, zdają się być rutynowo pomijane w polityce zarówno regionalnej, jak i krajowej. Ten ważny sektor stoi obecnie w obliczu poważnego zagrożenia. Działajmy zanim go stracimy! Powyższe stwierdzenie Freyberg, członek Izby Lordów w Parlamencie Wielkiej Brytanii, wygłosił w czerwcu bieżącego roku podczas parlamentarnej debaty na temat wsparcia angielskiego sektora rzemieślniczego.
Czy ma ono swoje zastosowanie w Polsce, a dokładniej lokalnie, w Krakowie? Rozważań na ten temat podejmiemy się podczas kolejnej, drugiej już edycji interdyscyplinarnej i międzysektorowej debaty „Handmade in Kraków”, która odbędzie się w ramach 49. Międzynarodowych Targów Sztuki Ludowej w Krakowie.

Przez dwa dni – 13 i 14 sierpnia – w gościnnych progach Pałacu Potockich pochylimy się m.in. nad następującymi pytaniami:
• Czy tzw. czwarta nowa fala rzemiosła i rękodzieła zawitała już również do Krakowa?
• Czy wywiązujemy się ze swoich zobowiązań w zakresie ochrony tradycyjnego rzemiosła i rękodzieła wynikających z Konwencji UNESCO z 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego?
• Czy Kraków ma potencjał by poszerzyć swoją obecność w Sieci Miast Kreatywnych UNESCO pretendując do tytułu miasta rzemiosła i sztuki ludowej UNESCO?
• Czy jesteśmy przygotowani na wdrożenie nowych regulacji Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 2023 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych w odniesieniu do produktów rzemieślniczych i przemysłowych poszerzające dotychczasowe prawo unijne chroniące oznaczenia geograficzne przede wszystkim produktów rolnych?
• Czy warto by przedstawiciele krakowskiego środowiska rękodzielniczego i rzemieślniczego podjęli działania zmierzające do podpisania przez Polskę Manifestu Światowej Rady Rzemiosła „Crafting Europe”?
• Jaką rolę pełnią – lub mogłyby pełnić – w tych obszarach targi, jarmarki, festiwale i inne pokrewne wydarzenia kulturalno-handlowe, artystyczne i turystyczne?
• A jak wspierają i rozwijają ten sektor instytucje kultury takie jak muzea, galerie, centra kultury, sztuki, izby i cechy, szkoły i uczelnie wyższe, organizacje obywatelskie, lokalni producenci, czy przedstawiciele przemysłów kreatywnych?
• Czy zasadne jest – wzorem innych europejskich i pozaeuropejskich miast – powołanie miejskiej rady ds. rzemiosła i rękodzieła, tudzież konsorcjum? A może warto zastanowić się nad stworzeniem specjalnie im dedykowanej instytucji? Jeśli tak, jaką miałaby przybrać formę oraz koncepcję?

Podobnie jak rok temu dyskutować będziemy w formule paneli tematycznych wraz z aktywnym udziałem publiczności:
• 13 sierpnia, godz. 16.00-18.00 – panel „Handmade in Kraków w teorii”
• 14 sierpnia, godz. 16.00-18.00 – panel „Handmade in Kraków w praktyce”

Wierzymy, że zapoczątkowany rok temu otwarty cykl, mający na celu zidentyfikowanie najbardziej palących problemów, wyzwań oraz potencjałów i szans we wskazanym obszarze, zapoczątkuje bardziej regularne forum dyskusji na ten temat – platformę wymiany poglądów, doświadczeń, refleksji, dobrych praktyk, a przede wszystkim integracji rozproszonego krakowskiego środowiska rzemieślniczego i rękodzielniczego oraz wspólnego formułowania potrzeb, wyznaczania kierunków rozwoju, poszukiwania rozwiązań i opracowywania strategii ich realizacji. Parafrazując po raz kolejny słowa Lorda Freyberga, jeśli ta debata cokolwiek osiągnie, wierzymy, że udowodni, że rękodzieło i rzemiosło artystyczne nie jest w Krakowie marginalizowane ani nie jest uważane za anachronizm lub fanaberię. A wręcz przeciwnie, jest istotną, społecznie wartościową i ekonomicznie znaczącą częścią naszej miejskiej tkanki, o którą warto dbać wspólnie. 

Pomimo upływu czasu oraz przemian polityczno-ustrojowych, ekonomicznych i społeczno-kulturowych MTSL trwają, stanowiąc nieprzerwanie jedno z największych i najbardziej znanych wydarzeń dedykowanych rękodzielnictwu i rzemieślnictwu użytkowemu i artystycznemu w Europie Środkowej i Wschodniej.