
GRANDS CONCERTS: GRAINDELAVOIX
Król Dawid, jedna z kluczowych postaci biblijnych, od zawsze kojarzony jest z muzyką. Tradycja przypisuje mu autorstwo psalmów, a liczne opowieści przedstawiają go jako muzyka i śpiewaka, którego dźwięki koiły ludzi i zwierzęta. Zawarte w Drugiej Księdze Samuela lamentacje Dawida po śmierci zbuntowanego syna Absaloma i bliskiego przyjaciela Jonatana to wyraz żałoby, który przekracza historyczne konteksty i porusza do dziś.
Konstrukcja lamentacji Dawida umiejętnie łączy wyraz osobistego smutku z uniwersalnym znaczeniem, co sprawia, że wciąż wpisują się w różnorodne ramy kulturowe i polityczne. Te dzieła odżyły szczególnie w XVI i XVII wieku w Anglii, Flandrii i Hiszpanii, gdzie były na nowo interpretowane. Historie Dawida, Absaloma i Jonatana przypominają starożytne tragedie, pełne zdrady, zemsty i miłości. Lamentacje zaś koncentrują się na stracie – ojca opłakującego syna i mężczyzny opłakującego przyjaciela. Dawid – potężny władca, a jednocześnie pogrążony w smutku człowiek – symbolizuje połączenie siły z kruchością.
Program koncertu zespołu Graindelavoix został zaprojektowany, jak mówią sami artyści, jako „muzyczny atlas” lamentacji Dawida. Dzięki temu słuchacze w dziełach różnych twórców mogą odkrywać podobieństwa i różnice. Powtarzające się teksty i motywy ułatwią dokonanie porównań, a zarazem pozwolą zagłębić się w emocjonalne i artystyczne przeżywanie tych arcydzieł.
Pierwsza część programu obejmuje cztery lamentacje po Absalomie, w tym ekspresyjny motet Richarda Deringa, pełne chromatyzmu Rex autem David Bernardina de Ribery, słynne Absalon fili miPierre’a de la Rue i drugą lamentację Deringa wyróżniającą się początkowym wierszem (nieobecnym w innych angielskich lamentacjach) And the King was moved. Druga część koncertu skupi się na lamentacjach po Jonatanie. Obok dzieł angielskich kompozytorów Thomasa Tomkinsa i Roberta Ramseya znajdują się tu motety Josquina des Prez i Pierre’a de la Rue, łączące partie deklamacyjne z polifonią. Trzecia część wraca do lamentacji po Absalomie w kanonicznym dziele Lodovica Agostiniego, prostym, ale poruszającym motecie Alonsa de Tejedy oraz monumentalnym Absalon fili miNicolasa Gomberta, stworzonym na osiem głosów z wykorzystaniem motywu Mille Regrets, ulubionego utworu cesarza Karola V.
Program ukazuje lamentacje Dawida jako dzieła przekraczające granice czasu i przestrzeni, łączące osobiste przeżywanie bólu z jego uniwersalnym wymiarem. Emocjonalna głębia i ambiwalentny kontekst czynią je wczesnymi przykładami autonomicznych dzieł sztuki, które eksplorują subiektywność poprzez muzykę. To pierwsza próba zebrania obszernego repertuaru lamentacji Dawida w jeden program, oferująca współczesnym słuchaczom wyjątkowe doświadczenie żałoby w muzyce.