Cohaere Ensemble LAMENTACJE FRANCUSKIE

Ceremonia ciemnych jutrzni jest jedną z najbardziej teatralnych, a jednocześnie poruszających, form liturgii Wielkiego Tygodnia. W wyniku XX-wiecznych reform została przez Kościół zarzucona i zapomniana, ale jej wspomnienie przeżyło w muzyce pisanej specjalnie z myślą o niej. Szczególnie wiele powstało ich we Francji w czasach panowania Ludwika XIV. Niemal każdy liczący się kompozytor próbował w tej dziedzinie sił – Couperin, Lambert, Delalande – jednak najwięcej umuzycznionych Leçons de ténèbres pozostawił po sobie Marc-Antoine Charpentier. Wszystkie jego opracowania, mimo że różnorodne i komponowane na rozmaite składy wykonawcze, napisane są z równie głębokim zrozumieniem przypisanego ciemnym jutrzniom tekstu Lamentacji Jeremiasza. Barok rozmiłowany był w uroczystościach żałobnych; wszystko, co związane ze śmiercią i przemijaniem, celebrowano w niezwykle odświętny i wyszukany sposób. W czasie ciemnych jutrzni po odśpiewaniu kolejnych części liturgii gaszono po jednej świece symbolizujące apostołów opuszczających Chrystusa. Światło powrócić miało dopiero w dzień Wielkanocy. Nabożeństwo to było jednym z najpopularniejszych w XVII- i XVIII-wiecznej Francji. Tłumy garnęły do kościołów jak do opery, a głównym odpowiedzialnym za ten fenomen był właśnie Charpentier. To on, pisząc swoje Leçons, podarował muzyce francuskiej nowy gatunek, który miał kwitnąć bujnie jeszcze przez kilkadziesiąt następnych lat.