Pod względem związków ze sztuką witrażową Kraków jest niewątpliwie miastem wyjątkowym – nie bez przyczyny nazwano go niegdyś „witrażową mekką”. To tu miały i nadal mają swoje siedziby liczne wytwórnie, w tym zakład S. G. Żeleński, najstarsza nadal działająca pracownia witrażownicza w Polsce, to tu znajdują się imponujące zespoły przeszkleń twórców tej miary co Wyspiański i Mehoffer, a także podejmowane są intensywne badania naukowe nad tą gałęzią sztuki.

Celem cyklu wykładów „Vitrospekcja / Spotkania z witrażami w Krakowie”, prowadzonych przed wszystkim przez badaczy i konserwatorów zabytków, jest popularyzacja szerokiego spektrum zagadnień związanych z witrażownictwem. Tematem spotkań będą zarówno najważniejsze zespoły witraży zachowane w krakowskich kościołach, muzeach i budynkach świeckich, jak też kwestie dotyczące konserwacji oraz dokumentacji tych jakże kruchych dzieł.

28.11.2023  – Tomasz Szybisty, Witraże Józefa Mehoffera w katedrze na Wawelu
Witraże katedry na Wawelu stanowią – obok kompozycji Stanisława Wyspiańskiego w kościele Franciszkanów – chyba najbardziej emblematyczny zespół przeszkleń młodopolskich. Jego powstanie było wypadkową wielu czynników, zresztą nie tylko artystycznych. Gdyby bowiem nie zażarta debata, która rozegrała się u progu XX wieku w reakcji na strajk dzieci we Wrześni, być może w oknach katedry znajdowałyby się dzisiaj przeciętne kompozycje projektantów niemieckich, a nie dzieła największych krakowskich twórców tego czasu. Najliczniejszą grupę wśród przeszkleń wawelskiej świątyni stanowią witraże wykonane według pomysłu Józefa Mehoffera przez renomowaną krakowską firmę S. G. Żeleński do naw i kaplic. Imponujące artystycznym rozmachem, zestawieniami barw i motywów dekoracyjnych, prace te – jak choćby Matka Boska Ostrobramska z 1908 roku w kaplicy Szafrańców – skrywają w sobie liczne sensy, aluzje i tajemnice. Podczas spotkania w ramach cyklu „Vitrospekcja” podjęta zostanie próba odsłonięcia przynajmniej niektórych z tych znaczeń.